བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་ཕྱོགས་དེང་རབས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ། སྔོན་གླེང་། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་ལྷ་སྐལ་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་མིའི་གཟུགས་སུ་བྱོན་པ་ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་མ་སུ་རིར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ཉིད་དབུ་འཛུགས་བསྐྱངས་པ་དང་། དེ་ནི་དེ་སྔ་རང་བཙན་ཡིན་སྐབས་ཀྱི་བོད་གཞུང་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྤོ་གནང་བའི་ངོ་བོར་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༥ པའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་བཞུགས་སྒར་རྡ་རམ་ས་ལར་སྤོ་བཤུག་གནང་བ་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་ནི། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཁག་གིས་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་དག་པར་མཚོན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གཞུང་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། བོད་གཞུང་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་ཕྱི་འབྲེལ་མཛད་ཇུས་ཁྱབ་སྤེལ་ཆེད་དུ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་བཅུ་གསུམ་ནང་དུ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་གསར་འཛུགས་གནང་། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དེ་ཉིད་བོད་མིའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གཞུང་དང་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ངོ་མ་མཚོན་ཐུབ་པའི་གཞུང་གཅིག་པོར་གྱུར། བོད་ཀྱི་རང་དབང་དང་ཆེ་མཐོང་སླར་གསོ་གནང་རྒྱུ་དང་། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་རྒྱ་ཆེ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་པ་དེ་དག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་དང་ཉམས་པ་སླར་གསོ་གནང་རྒྱུ། གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་གཟིགས་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་སོགས་ནི་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཡིན། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཏུ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་མཁན་གྱི་གཞུང་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གཉིས་ཀའི་འགོ་འཁྲིད་སྲིད་སྐྱོང་གིས་གཙོས་པའི་བཀའ་ཤག་དང་། ཁྲིམས་ལུགས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས། ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་ལྷན་ཁང་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་བཅས་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་ཆ་ལག་ཚང་བ་དང་། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་མཚུངས་ལྟར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞུང་འདི་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ལྟར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་རིན་པོ་ཆེའི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་ནང་ཚན་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་ཁུངས་མཐོ་ཤོས་སྲིད་སྐྱོང་གིས་ལས་དོན་འགན་འཁུར་རྐང་བཞེས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་བདུན་གྱི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་འགན་འཁུར་རྐང་ལེན་གནང་བ་དང་། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལོ་རེར་འགྲོ་གྲོན་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ ༤༥ ཡིན་ཞིང་གཏན་འཇགས་སྲི་ཞུ་བ་ ༥༠༠ དང་ལས་བྱེད་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་བཅས་ཀྱིས་སྲི་ཞུ་གནང་དང་གནང་མུས་ཡིན།   དཀའ་ཁག་གཙོ་བོ་ལྔ་། ༡༽ འཇོན་ནུས་ཅན་བདག་ཉར་མ་ཐུབ་པའི་དཀའ་ངལ། གནས་ཡུལ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཁགྷ་ནས་མཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་བོད་མི་འབོར་ཆེན་གནས་སྤོ་བྱེད་བཞིན་པ་དེས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ཁག་གི་ནང་དུ་འཇོན་ནུས་ཅན་གྱི་ལས་བྱེད་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་ལྷོ་ཨེ་ཤེ་ཡའི་(South Asia)ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ནང་དུ་བོད་མིའི་ལས་གཞི་དང་རིག་རྩལ་ནུས་ཤུགས་མི་འདང་བའི་དཀའ་ཁག་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། ༢༽...

བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་ལེགས་བཅོས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་གནང་བ་རེད། སྲིད་བྱུས་དེའི་ནང་སློབ་གྲྭའི་གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་བོད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་དང་། དབྱིན་ཇི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཁྲིད་འཛིན་གྲྭ་བཞི་པ་ནས་སློབ་རྒྱུ་གཏན་འབེབས་མཛད། གཞི་རྩའི་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་ཉིད་འདབ་གཤོག་གཉིས་ལྡན་གྱི་ལམ་ལུགས་ཚད་ལྡན་ཞིག་དང་། དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ནི་རང་རིགས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་དེང་རབས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་ལྡན་པའི་སྒང་བོད་མིའི་ཡ་རབས་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་གོམས་གཤིས་དང་རིན་ཐང་ལྡན་པ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀར་བྱང་ཆུབ་པའི་སློབ་གསོའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། སློབ་ཕྲུག་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེའི་ནང་དུ་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་དང་མི་ཚེའི་མདུན་ལམ་གྱི་དགོས་འདུན་གཉིས་ཀ་མཉམ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབ་ཐུབ་རྒྱུའི་དམིགས་ཡུལ་བཅངས་ཡོད་པ་ཡིན། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་སློབ་གྲྭ་ཁག་འཛིན་སྐྱོང་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལྔ་ཡོད་པ་ནི། སམ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་ཚོགས་པ་དང་། བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེ། མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ། རྒྱ་གར་དབུས་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས། བལ་ཡུལ་ནང་གངས་ཅན་བདེ་རྩའི་སློབ་ཁག་བཅས་ཡིན། སམ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་ཚོགས་པ་ནི་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཐད་ཀར་འཛིན་སྐྱོང་གནང་གི་ཡོད་ཅིང་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་རྒྱ་གར་དབུས་ནས་ལྟ་རྟོགས་གནང་བ་ལས་གཞན་སྡེ་ཁག་གསུམ་ནི་འཛིན་སྐྱོང་རང་སྐྱོང་ཡིན། ད་བར་བོད་སློབ་འཛིན་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གྲངས  ༥༥  སམ་བྷོ་ཊ་བོད་སློབ་ཚོགས་པར་རྩིས་སྤྲོད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་ད་དུང་ཡང་ལྷག་འཕྲོས་རྣམས་རྩིས་ལེན་ཞུ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་མུས་ཡིན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཕྱི་ཟླ་ ༦ ནང་གི་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་སུ་སློབ་གྲྭ་ཁྱོན་བསྡོམས་གྲངས__ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཁྱོན་སློབ་ཕྲུག་ ༡༧༠༠༠ དགེ་རྒན་ ༡༤༧༦ འཛིན་སྐྱོང་ལས་བྱེད་ ༥༣༥ བཅས་ཡོད་པ་གསལ་ཡོད། དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་ཟླ་རེར་གླ་ཕོགས་ཧིན་སྒོར་ ༡༣༠༠༠/༠༠ ནས་ཧིན་སྒོར་ ༢༦༠༠༠/༠༠ བར་འབུལ་བཞིན་ཡོད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡིག་རྨོངས་སེལ་བའི་བརྒྱ་ཆ་ ༨༢་༤ ཡིན།...

བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་དར་སྤེལ། རགས་བཤད། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ཕྱུག་པོ་འདི་མི་ལོ་ ༣༠༠༠ ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་ལ་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་རྒྱ་གར་ནས་དར་བའི་ནང་ཆོས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ནང་སྐད་ཡིག། སྨན། སྒྱུ་རྩལ། བཟོ་རྩལ། སྐར་རྩིས། རྩོམ་རིག་ སྙན་ངག་ མགར་ལས་སོགས་ཚུད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་སྐབས་ ༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ལ་ཆགས་འཇིག་གི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་གཟིགས་ནས་ལས་འགུལ་ཐོག་མའི་གྲས་སུ་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་དང་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་སློབ་གཉེར་ཁང་རྣམས་བསྐྱར་བཞེངས་གནང་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཁག་གསར་བཙུགས་གནང་སྟེ་དེར་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གཉིས་ཀ་སློབ་འཁྲིད་གནང་གི་ཡོད། བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་དང་གཉའ་གནོན་འོག་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་ལ་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མཐའ་ཟུར་དུ་ཕུད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་དབང་སྒྱུར་འོག་ལོ་ངོ་ ༦༠ ནང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་། ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་སོགས་ལ་བཙན་བཀག་དང་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད། ཕྱི་སྡོད་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཁ་འཐོར་དུ་གནས་ཡོད་པས་ད་ལྟའི་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་རིག་གཞུང་ནང་དུ་འཐིམ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁའི་འོག་ཏུ་ཡོད།   དཀའ་གནད་གཙོ་བོ་ལྔ། ༡༽ བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཚབས་ཆེའི་ཆགས་འཇིག དེང་སང་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོས་བོད་ཡིག་འབྲི་མི་ཐུབ་པ་དང་བོད་སྐད་ཐོག་ཁ་བརྡ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་། སྐད་ཡིག སྤྱི་ཚོགས་སོགས་དང་རྒྱང་ཐག་རིང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཀྱི་མི་རབས་འཚར་ལོངས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། བོད་ཡིག་གི་དགེ་རྒན་དཀོན་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད་དཔེ་དེབ་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཡང་ཉུང་དྲགས་ཡོད། ༢༽ བཙན་བྱོལ་གྱི་མི་འབོར་ཉུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་ནང་གནས་སྤོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་བྱེད་སའི་ཁོར་ཡུག་མེད་པར་འགྱུར་བཞིན་པ་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་རྣམས་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་དཀའ་ངལ། ༣༽ བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་དང་སྲིད་བྱུས་ལ་མཉམ་རུབ་མེད་པ།...

བོད་མིའི་དཔལ་འབྱོར་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ཐབས། རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་བརྒྱ་ཆ་ ༢༥ ཞིང་པ་དང་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ ནམ་དུས་སུད་ཚོང་བ་བཅས་བོད་མིའི་འཚོ་ཐབས་གཙོ་བོ་ཁག་གཉིས་ཡོད། དེ་མིན་ལྷག་འཕྲོ་རྣམས་ཚོང་ལས་ཆེ་ཆུང་འདྲ་མིན་གཉེར་མཁན་དང་ཡང་ན་ལས་རིགས་འདྲ་མིན་ལས་བཞིན་ཡོད། ཤེས་ཚད་མི་འདང་བའམ་ཤེས་ཚད་ཡོད་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གླ་ཆ་ཆུང་བའི་ལས་ཀ་འདེམས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལས་མེད་དང་། འཇོན་ནུས་དང་འཚམ་པའི་ལས་ཀ་མི་རག་པའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད། རྒྱ་གར་ནང་ཞིང་ལས་ལ་བརྟེན་པའི་་གཞིས་ཆགས་ཆེ་ཤོས་ ༡༢ ཡོད་པའི་ནང་ནས་གཙོ་བོ་ཀར་ན་ཊ་ཀ་མངའ་སྡེའི་ནང། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ས་ཞིང་ཁྱོན་ཨེར་ཀ་ ༡༧,༨༥༣ གཡར་གནང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཞིང་ལས་ཀྱིས་གཞིས་ཆགས་མི་དམངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་ཁུངས་བརྒྱ་ཆ་ ༨ ཙམ་ལས་ཟིན་མེད། ཁྱིམ་ཚང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་ཁུངས་བརྒྱ་ཆ་ ༤༡ ཙམ་ཞིག་སུད་ཚོང་ཁག་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་གཙོ་བྱས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་དག་ཅིག་གཞིས་ཆགས་ཁག་ནས་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་སུ་གནས་སྤོ་བྱེད་བཞིན་པ་དེས་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་འབྱུང་འགྱུར་ལ་གནོད་པ་ཆེན་པོ་གཏོང་གི་ཡོད།། དཀའ་གནད་ཆེ་ཁག་ལྔ། ༡༽ གནས་སྤོ། བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ནས་མི་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་སུ་གནས་སྤོ་བྱེད་བཞིན་པ་དེའི་རྐྱེན་པས་གཞིས་ཆགས་ཁག་མང་པོ་སྟོང་པར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། ལས་ཀ་བྱེད་ཐུབ་མཁན་གྱི་གཞོན་སྐྱེས་དང་། ཤེས་ཡོན་ལག་རྩལ་ཅན་རྣམས་ཕྱི་ལོགས་སུ་གནས་སྤོས་ནས་ཤུལ་དུ་ཕྲུ་གུ་ལོ་ཆུང་དང་རྒན་རྒོན་རྣམས་ལས་ལྷག་གི་མེད། ༢༽ གཞིས་ཆགས་སྲ་བརྟན་གྱི་ཐབས་ཇུས་ཞན་པ། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བོད་མི་ཚོ་གནས་སྤོ་མི་བྱེད་པའི་ཆེད་དང་གཞིས་ཆགས་རྣམས་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་ཡོང་ཐབས་སུ་ཕན་ནུས་ཆེ་ཞིང་ཕུགས་བསམ་ལྡན་པའི་ཐབས་ཇུས་འདོན་དགོས། དེ་ལྟ་བུའི་ཐབས་ཇུས་དེས་གཞིས་ཆགས་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པར་ཕན་ཞིང་གནས་སྤོ་ཟིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་གཞིས་ཆགས་དང་འབྲེལ་བ་མུ་མཐུད་ནས་གནས་པ་མ་ཟད་རང་གི་གཞིས་ཆགས་ལ་མ་དངུལ་འཛུགས་རྒྱུའི་སྐུལ་མ་ཡང་ཡོང་གི་རེད།། ༣༽ སུད་ཚོང་གི་དཀའ་ངལ། སུད་ཚོང་བརྒྱག་རྒྱུ་དེ་རྒྱ་གར་གནས་སྡོད་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ན་ཡང། དེར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་ཀྱི་ཡོད། ཚོང་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་ཚོང་རྒྱག་སྟངས་ལ་འདས་པའི་ལོ་ ༦༠ རིང་འགྱུར་བ་དེ་ཙམ་ཕྱིན་མེད། མི་རབས་གཞོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་སུད་ཚོང་བརྒྱག་རྒྱུར་འདོད་པ་མེད་པ་དང།...

བོད་མིའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས་སྐོར། ད་ཆའི་བོད་འདི་དྲག་པོའི་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་འོག་ཏུ་གནས་མུས་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་རང་དབང་ལྷན་ཁང་ནས་དཔར་སྐྲུན་ཞུས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་བོད་འདི་སི་རེ་ཡའི་རྗེས་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་རང་དབང་ཉུང་ཤོས་ཀྱི་ལུང་པ་ཨང་གཉིས་པ་ཡིན་པ་འཁོད་ཡོད། རྒྱལ་མཚམས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་སྙན་ཐོ་གཞིར་བཟུང་ལྟར་ན་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ལས་ཀྱང་རང་དབང་གི་གསར་འགོད་པ་བོད་ནང་དུ་འགྲོ་རྒྱུར་དམ་དྲག་ཆེ་བ་ཡོད་པར་བཤད་ཀྱི་འདུག རྒྱ་མིའི་དབང་འཛིན་པ་ཚོས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཚང་མར་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་ཡོ་ཆས་བཙུགས་ཏེ་བོད་མི་ཚང་མའི་གནས་སྟངས་ཐད་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་གསུངས་དོན་ལ་བོད་ནང་དུ་ད་ལྟའི་ཆར་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་གྲངས་འབོར་ ༥༠༠ སྐོར་ཞིག་ཡོད་པའི་སྙན་ཐོ་ཕུལ་འདུག དེ་དག་གི་ནང་ནས་ཆེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ནི་༧པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་གྲངས་ ༦ ཙམ་ལ་རྒྱ་མིས་བཙན་འཁྲིད་བྱས་ནས་ད་ལྟའི་བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ་ཁོང་ཉིད་རེད། བོད་ཀྱི་འབྲོག་པ་ཚོས་མི་རབས་མང་པོར་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འབྲོག་པའི་འཚོ་བ་གཉེར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་དེང་སྐབས་རྒྱ་མིའི་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་འབྲོག་ས་ནས་གཞིས་སྤོས་ལས་གཞི་གསར་རྩོམ་དང་། རྒྱ་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་བསླབ་གཞིའི་རྩ་འཛིན་ནང་མེད་པར་བཟོ་བཞིན་པ། བོད་མིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་མུ་མཐུད་དེ་རྡོག་རོལ་དུ་བཏང་ནས་བླ་རུང་སྒར་དང་ཡ་ཆེན་སྒར་སོགས་དགོན་པ་དེ་ཚོ་ནང་གི་གྲྭ་པ་དང་བཙུན་མ་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བ། ཞི་ཅིན་ཕེང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་བོད་ཡུལ་རྒྱ་ཡུལ་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་སྲིད་ཇུས་འཛིན་པའི་སྒོ་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་དང་སྤྲུལ་སྐུའི་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱ་མིས་ཐེ་བྱུས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེའི་ཐོག་བོད་ནང་༧གོང་ས་མཆོག་གི་སྐུ་པར་སྒྲིག་གཤོམ་མི་ཆོག་པའི་དམ་དྲག་དང་བོད་མི་རྒྱའི་གཞུང་ཞབས་ནས་རྒས་ཡོལ་ཐོན་ཟིན་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་མཆོད་སོགས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ནང་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་བཞིན་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་གཙང་པོ་ཁ་བསྒྱུར་ནས་ཆུ་མཛོད་བརྒྱག་པ་སོགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་སྣོད་བཅུད་གཉིས་པོར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་བཟོ་ཡི་ཡོད། རྒྱ་མི་བོད་ལ་གནས་སྤོ་བྱས་ནས་བོད་ནང་དུ་བོད་མི་རྣམས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་བསྒྱུར་བཞིན་པ་སོགས་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་གནས་བབ་ཏུ་གྱུར་ཡོད། རྒྱ་མིའི་དྲག་གནོན་དང་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་ད་བར་བོད་ནང་རང་ལུས་མེས་སྲེག་གཏོང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་གཅེས་དཔའ་བོ་གྲངས་ ༡༥༤ དང་བཙན་བྱོལ་ནང་གྲངས་ ༡༠ བྱུང་ཡོད། བོད་མི་དེ་ཚོ་ཚང་མས་གཅིག་གྱུར་ཐོག་བོད་ནང་རང་དབང་དགོས་པ་དང་༧གོང་ས་མཆོག་བོད་ལ་གདན་ཞུ་དགོས་པའི་འབོད་ཚིག་བསྒྲགས་ཡོད། རྒྱ་མིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠ ལྷག་སོང་ན་ཡང་ད་དུང་ཁོང་ཚོས་བོད་མིའི་སེམས་ཁམས་དང་བློ་སྟོབས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་སྤུ་ཙམ་བཏང་ཐུབ་མེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕམ་ཁ་དེ་དག་བོད་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་ཞེས་པའི་དུས་དེབ་ནང་དུ་བཀོད་ཡོད། རྒྱ་མིས་བོད་ནང་དུ་སྤེལ་བའི་དྲག་གནོན་དང་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དེ་དག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ལ་དཀའ་ངལ་ཚོད་མེད་བཟོས་ཡོད། ཐ་ཤལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་ལ་བརྟེན་རྒྱ་དམར་གཞུང་ཁྲིམས་འགལ་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་དམར་ལ་ཞེན་པ་ལོག་པའི་རྒྱུ་རུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༣༠ ནང་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་ཐད་སྟོབས་ཤུགས་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཕྱིན་ཡོད་ཀྱང་དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་མང་པོ་ནས་ཉམས་རྒུད་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་འཛམ་གླིང་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་ལ་མདུན་བསྐྱོད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ཚང་མས་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ཚུལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་རད་ཉིད་ ཀྱུ་མངའ་ཁོངས་དང་དབང་ཆ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་མ་གཏོགས་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཅི་ཡང་ཁུར་མི་སྲིད། རྒྱ་ནག་གི་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་དེང་སང་འཛམ་གླིང་གི་གཞུང་སྒེར་མི་མང་ཚང་མ་རྒྱ་ནག་ལ་ཡིད་ཆེས་བརླགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མཁན་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ་རྒྱ་གར་ཡང་ལམ་ཁ་དེའི་སྟེང་དུ་གོམ་ཁ་སྒྱུར་བཞིན་པ་རེད།...

བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱར་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཁྲོད་ཀྱི་དོན་གནད་ལྔ།    བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅུ་བཞི་པ་དང་བཅོ་ལྔ་པས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་སྲ་བརྟན་དང་རང་སྐྱ་འཕེར་ཐབས་དང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་རང་འགོ་རང་ཐོན་ཡོང་ཐབས། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐབས་སུ་གྲུབ་འབྲས་ལྡན་པའི་ལས་དོན་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་ཡོད།    དེ་ལྟ་བུའི་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་ལས་འཆར་རྣམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་གོང་སྤེལ་ཡོང་ཐབས་སུ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གཞུང་འཛིན་གསར་པས་གཤམ་གསལ་དོན་གནད་ཁག་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱག་དགོས།     བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་དར་སྤེལ་གཏོང་བ། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ནི་བོད་མི་རྣམས་སྤྱི་ཚོགས་གཞན་ལས་ལོགས་སུ་མངོན་པར་བྱེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་ལ་བོད་མིའི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་ཀྱི་སྙེག་བྱ་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན།  མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་དང་གོམས་གཤིས།   རིག་གཞུང་བཅས་ལ་བོད་མི་ཙམ་མ་ཡིན་པར་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ལ་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པས་འདི་དག་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྲུང་སྐྱོང་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས།   རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་ཕྱོགས་ལ་ལས་འཆར་བཀོད་འདོམས་པའི་ངོས་ནས་དོ་ཚགས་དང་གཟབ་ནན་བྱས་ཏེ་འཆར་གཞི་གོ་རིམ་དང་འཐུས་ཚང་ལྡན་པ་གཏིང་དགོས། ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས།  འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས།  ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཡོད་ཚད་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་དར་སྤེལ་གཏོང་ཐབས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་དགོས།       བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོ་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་བ། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཏུ་ཁ་གྲམ་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ལ་ལྟ་རྟོགས་གནང་དགོས་པར་བརྟེན་དེའི་སྙོབ་ཚད་ཀྱང་དེ་མཚུངས་ཀྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབས་ཡོད།   དེར་བརྟེན་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་གནང་ཕྱོགས་ལའང་འགྱུར་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་གཏོང་དགོས་ངེས་རེད། ཤོག་བུའི་ཡིག་ཚགས་ལ་བརྟེན་ནས་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་པ་ལས་དེང་རབས་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ནུས་པ་ལ་མང་ཙམ་བསྟེན་དགོས། བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོ་ཇེ་ཆེར་གཏོང་ཐུབ་ན་ཨ་རིའི་གཞུང་ནས་རོགས་དངུལ་བཏང་བའི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་ལས་དོན་དོན་འཁྱོལ་ཡོང་ཐབས་དང་།   བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡུན་གནས་དང་རང་སྐྱ་འཕེར་བ་ཡོང་ཐབས། བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ངོ་བོ།   རིག་གཞུང་བཅས་པ་ཡུན་གནས་དར་རྒྱས་ཡོང་ཐབས་སུ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། དེར་བརྟེན་ལས་འཆར་ཁག་གི་ནང་བརྡ་འཕྲིན་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོ་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་གཙོ་གནད་ཅིག་ཡིན།        སྤྱི་ཚོགས་རྡོག་སྒྲིལ་ཡོང་ཐབས།     རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གྱི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནས་བབ་དེས་ང་ཚོར་སྤུས་ཚད་དང་ཁྱབ་ཚད་ལ་ཤུགས་སྣོན་མང་ཙམ་བརྒྱག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་སྤྲད་ཡོད་པ་ཡིན།   དེར་བརྟེན་སྤྱི་ཚོགས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་གང་སར་འཐོར་མི་འགྲོ་བར་དམིགས་སར་ཏག་ཏག་སླེབས་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།   བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ཀར་གཞིས་ཆགས་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལྟེ་གནས་ཁང་ཁག་ཅིག་ཟླ་སྒྲིལ་གཏོང་ཐབས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབས་ཏེ་སྤུས་ཚད་གཙོར་བཟུང་ཐོག་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོར་ཁེ་ཕན་འབྱུང་གཞིའི་ལས་དོན་གཉེར་དགོས།  ཟླ་སྒྲིལ་གཏོང་བའི་ལས་གཞི་དེའི་ཆེད་དུ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ནང་སྲིད་ལས་ཁུངས་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས།  དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས།  ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་བཅས་ཀྱི་ཚོགས་མི་ཐེ་བའི་དམིགས་བསལ་མཉམ་འདུས་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་འཛུགས་དགོས་ཤིང་དེས་སྤྱི་ཚོགས་སློབ་སྟོན་པའི་ལམ་སྟོན་འོག་གཞིས་ཆགས་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལྟེ་གནས་ཁང་ཁག་ཅིག་ཟླ་སྒྲིལ་བཏང་བའི་མཇུག་འབྲས་ཀྱི་ལས་ཀ་དང་མི་འགྲོའི་ནུས་པ།...